Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι μια κατάσταση κατά την οποία το εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο) παρουσιάζει πάχυνση λόγω της υπερανάπτυξης κυττάρων. Το ενδομήτριό είναι ο ιστός που αποβάλλεται κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Είναι επίσης ο ιστός στον οποίο μεγαλώνει ένα έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συνήθως προκαλείται από περίσσεια οιστρογόνων στο σώμα, η οποία μπορεί να συμβεί φυσικά κατά την περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση ή λόγω άλλων παραγόντων όπως η παχυσαρκία, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) ή η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT). Σε ορισμένες γυναίκες , η υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του ενδομητρίου, έναν τύπο καρκίνου της μήτρας. Η θεραπεία με προγεστίνη μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα. Ωστόσο, τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο για καρκίνο μπορεί να επιλέξουν την αφαίρεση της μήτρας 

Ποιοι είναι οι τύποι υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου ταξινομείται με βάση τα είδη των κυτταρικών αλλαγών στην επένδυση του ενδομητριου. Ορισμένοι τύποι υπερπλασίας του ενδομητρίου αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο και άλλοι όχι. Η υπερπλασία του ενδομητρίου ταξινομείται σε δύο κατηγορίες:

• Καλοήθη υπερπλασία ενδομητρίου (τυπική υπερπλασία)
• Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του ενδομητρίου (άτυπη υπερπλασία) (αποτελεί προκαρκινική κατάσταση)

Πόσο συχνή είναι η υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι σπάνια. Τείνει να εμφανίζεται σε άτομα που βρίσκονται στην κλιμακτήριο ή εμμηνόπαυση (όταν σταματήσετε να έχετε έμμηνο ρύση). Η μέση ηλικία εμμηνόπαυσης είναι τα 51 έτη. Γυναίκες μεταξύ 50 και 60 ετών είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν υπερπλασία του ενδομητρίου. Εμφανίζεται σπάνια σε άτομα κάτω των 35 ετών. 

Ποια είναι τα πιο κοινά συμπτώματα της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Το πιο κοινό σύμπτωμα της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η μη φυσιολογική αιμορραγία της μήτρας, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, όπως:

• Βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία: Αιμορραγία που είναι βαρύτερη από το συνηθισμένο ή διαρκεί περισσότερο από επτά ημέρες.
• Ακανόνιστη εμμηνορροϊκή αιμορραγία: Αιμορραγία που εμφανίζεται μεταξύ περιόδου ή ακανόνιστων κύκλων.
• Μεταεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία: Αιμορραγία που εμφανίζεται μετά την εμμηνόπαυση.
• Κηλίδες ή αιμορραγία κατά τη διάρκεια ή μετά το σεξ.

Εκτός από την ανώμαλη αιμορραγία της μήτρας, άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν με την υπερπλασία του ενδομητρίου περιλαμβάνουν:

• Πυελικός πόνος ή δυσφορία
• Φούσκωμα ή πρήξιμο στην κοιλιά
• Αλλαγές στην κολπική έκκριση

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλές γυναίκες με υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα, ειδικά στα αρχικά στάδια της πάθησης. Επιπροσθέτως, πολλά από αυτά τα συμπτώματα είναι κοινά σε γυναίκες που μεταβαίνουν στην εμμηνόπαυση. Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση σηματοδοτεί συχνά ασταθείς περιόδους ή παράλειψη περιόδου και ακανόνιστη αιμορραγία. Είναι ,λοιπόν, σημαντικό να απευθυνθείτε στο γιατρό σας σχετικά με τα συμπτώματά σας, ώστε να μπορέσει να καθορίσει εάν είναι απαραίτητος ο έλεγχος για υπερπλασία του ενδομητρίου.

Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η πιο κοινή αιτία της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η ανισορροπία των ορμονών στο σώμα, ιδιαίτερα η περίσσεια των οιστρογόνων. Αυτό μπορεί να συμβεί φυσικά κατά την περιεμμηνόπαυση όταν τα επίπεδα οιστρογόνων μεταβάλλονται συνεχώς ή λόγω άλλων παραγόντων όπως η παχυσαρκία, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) ή η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT). Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη υπερπλασίας του ενδομητρίου περιλαμβάνουν:

• Χρήση ταμοξιφαίνης: Η ταμοξιφαίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Μπορεί να έχει διεγερτική επίδραση στο ενδομήτριο και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης υπερπλασίας του ενδομητρίου.
• Διαβήτης: Ο μη ελεγχόμενος διαβήτης μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα ορμονών και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης υπερπλασίας του ενδομητρίου.
• Γενετική προδιάθεση: Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ενδομητρίου ή ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις, όπως το σύνδρομο Lynch, μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν υπερπλασία του ενδομητρίου.
• Ύστερη εμμηνόπαυση: Οι γυναίκες που εμφανίζουν εμμηνόπαυση αργότερα στη ζωή τους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν υπερπλασία του ενδομητρίου.
• Ανωοθηλακιορρηξία: Όταν οι ωοθήκες δεν απελευθερώνουν ωάριο κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ορμονική ανισορροπία και να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης υπερπλασίας.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί επίσης να συμβεί χωρίς γνωστή αιτία και πολλές γυναίκες με την πάθηση δεν έχουν αναγνωρίσιμους παράγοντες κινδύνου. Οι τακτικές γυναικολογικές εξετάσεις και ο έλεγχος για μη φυσιολογική αιμορραγία της μήτρας μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου.

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η υπερπλασία του ενδομητρίου συνήθως διαγιγνώσκεται μέσω ενός συνδυασμού ιατρικού ιστορικού, φυσικής εξέτασης και διαγνωστικών εξετάσεων. Η πιο κοινή διαγνωστική εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η βιοψία του ενδομητρίου. Κατά τη διάρκεια μιας βιοψίας ενδομητρίου, ένα δείγμα του ιστού μέσα από τη μήτρα αφαιρείται και αποστέλλεται σε εργαστήριο για ανάλυση. Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει στο ιατρείο και συνήθως διαρκεί μόνο λίγα λεπτά. Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν διακολπικό υπερηχογράφημα ή υστεροσκόπηση, που επιτρέπουν την οπτική εξέταση της μήτρας και του εσωτερικού της. Εάν διαγνωστεί υπερπλασία του ενδομητρίου, μπορεί να γίνει περαιτέρω έλεγχος για να προσδιοριστεί ο τύπος και η σοβαρότητα της πάθησης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει πρόσθετες βιοψίες ή απεικονιστικές εξετάσεις, όπως μαγνητική τομογραφία πυέλου ή αξονική τομογραφία. Είναι σημαντικό για τις γυναίκες να συζητούν οποιαδήποτε μη φυσιολογική αιμορραγία της μήτρας ή άλλα συμπτώματα με το γιατρό τους, καθώς η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξέλιξης της υπερπλασίας του ενδομητρίου σε καρκίνο του ενδομητρίου. Γυναίκες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν υπερπλασία του ενδομητρίου ή καρκίνο του ενδομητρίου, όπως εκείνες με οικογενειακό ιστορικό ή ορισμένες ιατρικές παθήσεις, μπορεί να χρειαστεί να υποβάλλονται σε πιο συχνό έλεγχο.

Πώς αντιμετωπίζεται η υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η θεραπεία για την υπερπλασία του ενδομητρίου εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της πάθησης, καθώς και από την ηλικία και τους στόχους γονιμότητας της γυναίκας.

→ Εάν η υπερπλασία του ενδομητρίου διαγνωστεί στα αρχικά της στάδια, μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα που βοηθούν στη ρύθμιση των επιπέδων των ορμονών και στη μείωση του πάχους του ενδομητρίου. Αυτά τα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν προγεστίνες, οι οποίες είναι συνθετικές εκδοχές της ορμόνης προγεστερόνης, ή από του στόματος αντισυλληπτικά.

→ Εάν η υπερπλασία είναι πιο προχωρημένη ή έχει υψηλότερο κίνδυνο εξέλιξης σε καρκίνο, μπορεί να συνιστάται υστερεκτομή. Αυτό περιλαμβάνει τη χειρουργική αφαίρεση της μήτρας, η οποία μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την υπερπλασία και να αποτρέψει την ανάπτυξη καρκίνου. Η χειρουργική επέμβαση για υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να πραγματοποιηθεί χρησιμοποιώντας παραδοσιακή ανοιχτή χειρουργική ή ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η λαπαροσκοπική ή η ρομποτική χειρουργική. Η επιλογή της προσέγγισης θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα και τη θέση της υπερπλασίας, καθώς και από τη συνολική υγεία και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Σε περιπτώσεις όπου μια γυναίκα θέλει να διατηρήσει τη γονιμότητά της, μπορεί να ληφθούν υπόψη συντηρητικές χειρουργικές επιλογές, όπως η υστεροσκοπική εκτομή (αφαίρεση του παχύρρευστου βλεννογόνου μέσω μιας κάμερας και μιας αγκύλης διαθερμίας που εισάγονται στη μήτρα). Ωστόσο, αυτές οι επεμβάσεις έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής σε σύγκριση με την υστερεκτομή. Μπορεί επίσης να συνιστάται η τακτική παρακολούθηση με απεικόνιση και βιοψίες για να διασφαλιστεί ότι η υπερπλασία δεν θα προχωρήσει ή δεν θα υποτροπιάσει. Είναι σημαντικό για τις γυναίκες να συζητούν τις θεραπευτικές επιλογές τους με το γιατρό τους για να καθορίσουν την καταλληλότερη προσέγγιση για την ατομική τους περίπτωση.

Τί περιλαμβάνει η χειρουργική επέμβαση για την υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η χειρουργική επέμβαση για υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικές θεραπευτικές παρεμβάσεις ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης και τις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου. Η πιο κοινή χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η υστερεκτομή, η οποία περιλαμβάνει την αφαίρεση της μήτρας. Αυτή η επέμβαση συνιστάται για γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει την τεκνοποίηση ή για όσες έχουν σοβαρή υπερπλασία του ενδομητρίου ή καρκίνο του ενδομητρίου.  Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνιστάται υστεροσκόπηση, η οποία περιλαμβάνει την εισαγωγή μιας κάμερας που ονομάζεται υστεροσκόπιο μέσω του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας για να αναγνωριστεί το εσωτερικό της μήτρας. Ο χειρουργός μπορεί στη συνέχεια να αφαιρέσει τον μη φυσιολογικό ιστό χρησιμοποιώντας όργανα που εισάγονται μέσω του υστεροσκοπίου. Η επιλογή της θεραπείας για την υπερπλασία του ενδομητρίου θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, όπως η σοβαρότητα της πάθησης, η ηλικία και το ιατρικό ιστορικό του ατόμου και οι προσωπικές του προτιμήσεις. Είναι σημαντικό για τις γυναίκες να συζητούν όλες τις επιλογές θεραπείας με το γιατρό τους για να καθορίσουν την καλύτερη πορεία δράσης.

Ποιες είναι οι προοπτικές για τα άτομα που έχουν υπερπλασία του ενδομητρίου;

Η υστερεκτομή συνήθως δεν είναι συνήθως απαραίτητη για τη θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου. Οι περισσότερες γυναίκες ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία με προγεστίνη. Εάν ο κίνδυνος για καρκίνο της μήτρας είναι υψηλός και διαγνωστείτε με άτυπη υπερπλασία του ενδομητρίου, η υστερεκτομή μπορεί να είναι μια πιθανή θεραπευτική επιλογή. Η άτυπη υπερπλασία του ενδομητρίου μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του ενδομητρίου. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει πιο συχνές εξετάσεις υπερήχων, βιοψίες ή υστερεκτομή για να εξαλείψει τις πιθανότητες να μετατραπεί σε καρκίνο. 

Οδηγεί η υπερπλασία του ενδομητρίου σε καρκίνο;

Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου κυμαίνεται από 8% έως 30% ανάλογα με τον τύπο της υπερπλασίας του ενδομητρίου. Μόνο ορισμένοι τύποι υπερπλασίας του ενδομητρίου οδηγούν σε καρκίνο. Ο γιατρός σας μπορεί να συζητήσει τον τύπο που έχετε και να σας προτείνει την καλύτερη θεραπεία με βάση το ιστορικό της υγείας σας και τον συνολικό κίνδυνο για καρκίνο.